1. Tổng quan về panme đo trong

Panme đo trong (Inside Micrometer) là thiết bị chuyên dụng để đo đường kính trong của lỗ khoan, ống, trục rỗng hoặc các chi tiết có rãnh âm. Đây là một trong những công cụ đo lường quan trọng nhất trong ngành cơ khí chính xác, gia công khuôn mẫu và chế tạo linh kiện kỹ thuật cao. Với khả năng đo tới độ chính xác micromet, panme đo trong giúp đảm bảo tính đồng nhất, ổn định và truy xuất của quá trình kiểm tra sản phẩm.

2. Phân tích chi tiết cấu tạo của panme đo trong

Cấu tạo của panme đo trong khác biệt rõ rệt so với panme đo ngoài hay đồng hồ so. Thiết bị thường gồm 3 phần chính:
- Cán đo chính (main rod): Thân chính bằng thép tôi cứng, có thể thay đổi chiều dài thông qua các đầu nối.
- Đầu đo bên trong (measuring heads): Hai hoặc ba đầu đo hình trụ ngắn, khi vặn sẽ giãn ra tiếp xúc với thành trong của chi tiết.
- Cơ cấu vi sai (micrometer head): Hệ thống ren chính xác cao cho phép dịch chuyển đầu đo với bước chia 0.01 mm hoặc 0.001 mm.

Một số dòng cao cấp còn tích hợp:
- Màn hình LCD hiển thị trị số đo.
- Cổng SPC để xuất dữ liệu sang phần mềm thống kê.
- Hệ thống tự hiệu chuẩn hoặc cảnh báo lực quá mức khi đo.

3. Phân loại panme đo trong theo kết cấu và cơ chế đo

Panme đo trong được chia làm 3 loại chính:
- Loại 2 chấu: Phổ biến nhất, sử dụng hai đầu đo tiếp xúc thành lỗ.
- Loại 3 chấu (Three-point inside micrometer): Cho độ ổn định và độ đồng tâm cao hơn.
- Panme điện tử: Có màn hình điện tử, độ phân giải cao (0.001 mm), phù hợp cho đo kiểm QC và lưu trữ dữ liệu.

Ngoài ra, còn có bộ panme đo trong nhiều đoạn, có thể thay đầu đo để mở rộng dải đo từ 5 mm đến hơn 300 mm.

4. Hướng dẫn sử dụng panme đo trong đúng chuẩn kỹ thuật

Bước 1: Hiệu chuẩn điểm 0 bằng vòng chuẩn (setting ring) trước khi đo.
Bước 2: Vệ sinh đầu đo và bề mặt đo bằng khăn sạch, tránh bụi dầu.
Bước 3: Đặt panme vuông góc với trục lỗ. Giữ vững thiết bị, vặn nhẹ bánh cóc để hai đầu đo tiếp xúc đều.
Bước 4: Đọc kết quả sau khi đã ổn định, sử dụng nút HOLD hoặc khóa trục nếu cần.
Bước 5: Lặp lại phép đo ít nhất 3 lần và lấy trị số trung bình.

5. Các sai số phổ biến khi đo và nguyên nhân kỹ thuật

- Đặt panme nghiêng: sai số lớn, thường >0.01 mm.
- Không hiệu chuẩn điểm 0: sai số hệ thống.
- Vặn quá mạnh gây giãn đầu đo: làm biến dạng thiết bị.
- Không làm sạch bề mặt đo: sai số ngẫu nhiên.
- Đo ở nơi có nhiệt độ thay đổi lớn: gây giãn nở kim loại.

6. Quy trình hiệu chuẩn panme đo trong theo ISO/IEC 17025

Tại MEB, panme đo trong được hiệu chuẩn theo quy trình chuẩn quốc tế ISO/IEC 17025 gồm:
- Kiểm tra ngoại quan: không cong vênh, trầy xước đầu đo.
- Kiểm tra chức năng hoạt động: độ nhạy, độ quay bánh cóc.
- So sánh kết quả với vòng chuẩn tại các vị trí đo (5–10–25–50 mm...).
- Xác định độ lệch tuyệt đối và độ lặp lại.
- Cấp giấy chứng nhận hiệu chuẩn có giá trị pháp lý, có thể truy xuất.

7. Lưu ý bảo quản và vận hành thiết bị trong nhà máy

- Luôn để panme trong hộp chống ẩm.
- Không đặt gần nguồn nhiệt hoặc ánh nắng trực tiếp.
- Sau mỗi lần đo nên lau sạch đầu đo và tra nhẹ dầu chống rỉ.
- Không dùng panme đo trong môi trường có nhiều bụi dầu hoặc rung lắc mạnh.
- Kiểm tra định kỳ và hiệu chuẩn tối thiểu 1 lần/năm.

8. Kết luận và khuyến nghị từ chuyên gia MEB

Panme đo trong là thiết bị đo có độ nhạy cao và yêu cầu kỹ thuật sử dụng nghiêm ngặt. Việc hiểu rõ cấu tạo, thao tác đúng kỹ thuật và hiệu chuẩn định kỳ sẽ giúp đảm bảo độ chính xác và kéo dài tuổi thọ thiết bị. MEB khuyến nghị các kỹ thuật viên cần được đào tạo chuẩn, sử dụng thiết bị đúng cách và phối hợp với phòng hiệu chuẩn uy tín để kiểm soát chất lượng đo lường trong nhà máy một cách tối ưu nhất.