Ra và Rz là gì? Phân biệt nhanh 2 chỉ tiêu độ nhám thường gặp trong cơ khí

Độ nhám – yếu tố quyết định chất lượng bề mặt gia công

Trong gia công cơ khí chính xác, độ nhám bề mặt không chỉ ảnh hưởng đến khả năng lắp ghép, độ kín khít, mà còn liên quan trực tiếp đến:

• Tuổi thọ chi tiết

• Độ bền mỏi

• Mức độ ma sát – trượt

• Và đặc biệt là chất lượng sản phẩm cuối cùng.

Hai chỉ số độ nhám phổ biến nhất hiện nay là Ra và Rz, nhưng bạn có biết chúng khác nhau ra sao và dùng khi nào là hợp lý?

Ra là gì?

• Ra (Roughness Average) là giá trị trung bình số học của các độ lệch chiều cao (so với đường trung bình) trong một đoạn đo nhất định.

• Đơn vị: µm (micromet)

• Công thức:

Ra=1L∫0L∣y(x)∣dxRa = \frac{1}{L} \int_0^L |y(x)| dxRa=L1​∫0L​∣y(x)∣dx

Trong đó:

• $y(x)$: độ lệch thực tế so với đường trung bình

• $L$: chiều dài tham chiếu

📌 Ra càng nhỏ → bề mặt càng mịn.
Ví dụ: Ra = 0.2 µm (bề mặt đánh bóng tinh), Ra = 3.2 µm (phay thông thường)

Rz là gì?

• Rz (Roughness Height) là trung bình của 5 khoảng cao nhất – thấp nhất (chênh lệch đỉnh – đáy) trong đoạn đo.

• Đơn vị: µm

• Rz sẽ luôn lớn hơn hoặc bằng Ra.

🔍 Rz phản ánh chiều cao lớn nhất của vết nhám, nhạy hơn Ra nếu có vết xước hoặc rãnh sâu bất thường.

Bảng so sánh Ra vs Rz

Khi nào dùng Ra, khi nào dùng Rz?

🎯 Lưu ý: Một bản vẽ kỹ thuật có thể chỉ định “Ra ≤ 1.6 µm” hoặc “Rz ≤ 6.3 µm” tùy theo yêu cầu độ mịn – độ kín.

Máy đo độ nhám nào hỗ trợ cả Ra và Rz?

Các model Surftest của Mitutoyo như SJ-210,SJ-220, SJ-310, SJ-410 đều hỗ trợ:

✅ Đo Ra, Rz, Rq, Ry, Rt và hơn 30 thông số khác
✅ Lưu dữ liệu, in báo cáo nhanh tại xưởng
✅ Kiểm tra linh kiện tại chỗ (cầm tay) hoặc gắn cố định trong dây chuyền

📦 MEB cung cấp máy đo độ nhám Surftest chính hãng kèm phụ kiện đầy đủ, hướng dẫn sử dụng và hiệu chuẩn tại chỗ.

Gợi ý mua hàng và demo

Bạn cần chọn model phù hợp với sản phẩm gia công của mình?

• Cần đo chi tiết nhỏ, bề mặt cong? → Chọn SJ-210 + đầu đo cong

• Cần đo nhiều chỉ tiêu, in báo cáo tại chỗ? → Dùng SJ-310 hoặc 410

• Ưu đãi đặc biệt: nhận Ngay U-WAVE TIB Khi Mua Surftest SJ-220

📞 Liên hệ kỹ sư MEB để được tư vấn tận nơi hoặc mượn máy demo kiểm tra trực tiếp.
👉 https://meb.com.vn/lien-he